در این مطلب می خوانید:
اکوسیستم کارآفرینی به سیستمی در هم پیچیده گفته می شود که در آن بازیگران مختلف با یکدیگردر تعاملند. هر یک از این بازیگران نقش مهمی در توسعه این فضا ایفا می کنند. اکوسیستم کارآفرینی در ایران و در هر جای دنیا برای رشد باید بستر مناسبی برای کارآفرینان ایجاد کند.
هر یک از بازیگران این اکوسیستم تاثیر متقابلی بر یکدیگر داشته و می توانند به جزئی تسهیل کننده برای خلق و رشد سرمایه و یا مانعی برای پیشرفت و شکست باشند. در اکوسیستم کارآفرینی در ایران 13 جز وجود دارد که در ادامه این مقاله به آن اشاره می شود. اما قبل از آن باید با تعریف اکوسیستم کارآفرینی آشنا شویم.
تعریف اکوسیستم کارآفرینی
اکوسیستم کسب و کار را اولین بار مور در سال 1993 مطرح کرد. دلیل استفاده مور از این واژه توصیف جوامع اقتصادی و ایجاد ارزش نوآورانه به واسطه نگاهی نو بود. به این ترتیب می تواند گفت اکوسیستم کارآفرینی، به مجموعه سازمان ها یا نهادها، افراد، قوانین، رویدادها و … در یک محدوده مشخص جغرافیایی گفته می شود که بر فعالیت های کارآفرینی در آن محدوده اثر گذار است. به طور کلی هر نهادی مانند دانشگاه ها، کارآفرینان، نیروی کار، ارگان های دولتی و … که مشوق و حامی کارآفرینی باشد در اکوسیستم کارآفرینی نقش دارد.
برای توسعه کارآفرینی باید به تمام عناصر موجود در اکوسیستم و نحوه تعاملات آنها با یکدیگر توجه کرد؛ چرا که هر نوع ضعف در یک زیر سیستم می تواند بر عملکرد کلی اکوسیستم تاثیر بگذارد. یک اکوسیستم کارافرینی برای موفق شدن باید در شش حوزه عملکرد مناسب داشته باشد. این شش عامل هر کدام به شکلی متفاوت بر اکوسیستم تایر می گذارند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم. این مدل به مدل اکوسیستم کارآفرینی آیزنبرگ معروف است.
- سرمایه انسانی: شامل نیروی کار ماهر و غیر ماهر، کارآفرینان رده ای، موسست آموزشی، آموزش های ویژه کارآفرینی و … است.
- امور مالی: این مورد شامل وام ها، بدهی ها، اعتبارات سرمایه مخاطره آمیز، سرمایه گذاران خاص، سهام بخش خصوصی و .. می شود.
- سیاست ها: رهبری و حکومت دو دسته اصلی در این حوزه است. مشروعیت اجتماعی، اولین، بحران، چالش، موسسات پژوهشی، انگیزش ها، چهارچوب های نظارتی، نهادها، حقوق مالکیت و … در این دو حوزه قرار می گیرند.
- فرهنگ: موفقیت های قابل مشاهده، تولید ثروت برای موسسان، نوآوری، پایگاه اجتماعی کارآفرین، بلند پروازی، انگیزه و … در این حوزه قرار می گیرد.
- حمایت ها: موسسات غیر دولتی و تخصص های حمایتی و زیر ساخت ها سه دسته اصلی در این حوزه هستند. کنفرانس ها، انجمن های کارآفرینی، تخصص های حسابداری، حقوقی، شرکای سرمایه گذار، زیرساخت های مخابراتی، حمل و نقل، مراکز رشد و … نمونه هایی از عناصر حوزه حمایت ها هستند.
- بازارها: شبکه های کارآفرین، شبکه های پراکنده و شرکت های چند ملیتی در حوزه بازارها قرار دارند.
اجزای یک اکوسیستم کارآفرینی در ایران
مجموعه های خصوصی و دولتی به عنوان بخشی از عناصر اکوسیستم کارآفرینی در ایران نقش پررنگی بر گسترش بیشتر و بهتر این فضا دارند. عناصر نقش آفرین بر این اکوسیستم به سیزده جز دسته بندی می شوند.
شرکت های نوپا
اکوسیستم کارآفرینی هسته ای به اسم شرکت های نوپا دارد که در آن کارآفرینان و متخصصان به شکل یک گروه در کنار هم فعالیت می کنند.
نهادهای دولتی
وزارتخانه ها، مجلس، شهرداری ها و… از جمله نهادهای دولتی تاثیرگذاری هستند که می توانند به عنوان یک عامل بستر ساز و یا یک مانع در اکوسیستم کارآفرینی عمل کنند.
سازمان های مردم نهاد
از جمله نقش های تشکل های فعال در حوزه کسب و کار مانند انجمن مدیران صنایع، سندیکاها، کانون کارآفرینی ها و … رابط بودن بین نهادهای دول
تی و بخش خصوصی است.
شرکت های اصلی و مادر
شرکت های مادر به عنوان تامین کننده مواد اولیه نقش ویژه ای در ایجاد بستر برای صنایع و کارآفرینان هستند. علاوه بر آنها، مجموعه های بزرگ کارآفرینی که جز صنایع مادر نیستند اما بر اساس تعریف بانک مرکزی بیش از 100 حقوق بگیر دارند نیز در این دسته قرار می گیرند.
مجموعه های چند رسانه ای
رسانه ها به دلیل آنکه مخاطبان خاص خود را دارند و نحوه گفتارشان تخصصی برای انتقال به جامعه هدف خود است به آسانی می توانند در معرفی و ارائه مشکلات و راه حل ها و … نقش موثری ایفا کنند. روزنامه های چاپی و حتی شبکه های اجتماعی جز رسانه ها هستند.
اصناف و اتحادیه ها
مجموعه هایی که علاوه بر آنکه یک تشکل محسوب می شوند، عاملی برای جمع شدن شرکت های تخصصی نیز به حساب می آیند. این نوع مجموعه ها می توانند رابط بین مجموعه های خصوصی و نهادهای دولتی باشند.
علاقمندان
کلیه افراد معمولی که به توسعه مجموعه ها و فرهنگ سازی در رشد اکوسیسم کارآفرینی کمک می کنند، نقش بسزایی در معرفی و فروش در این فضا دارند.
مجموعه های کمک کارآفرین
مراکز رشد دانشگاهی، انکوباتورها و … مجموعه های اقتصادی هستند که به کمک مجموعه های نوپا آغز یک کسب و کار را در اختیار گروه های کارآفرینانه قرار می دهند.
مشارکت کننده ها
مجموعه سرمایه گذران شخصی، فرابورس، قرض الحسنه و … که به شکل نقدی و غیر نقدی می توانند به رشد و توسعه اکوسیستم کارآفرینی کمک کنند.
مشاوران و متخصصین
تمام افراد متخصصی که در مراحل ابتدایی شکل گیری یک سازمان نوپا نقش دارند، می توانند به رشد این فضا کمک کنند. از وکلا و مشاوران کسب و کار گرفته تا حسابداران و … از جمله این افراد هستند.
تسهیلگران کارآفرینی
افرادی هستند که با توجه به تجربه ای در شرکت کارآفرینی خود دارند، تجربیات خود را در اختیار دیگران قرار می دهند تا به رشد اکوسیستم کارآفرینی کمک کنند.
تضمین کنندگان امنیت کسب و کار
یکی از نگرانی های کارآفرینان در مسیری که پیش رو دارند، نگرانی از وجود امنیت در بیشتر فعالیت هاست. بانک ها، بیمه، ثبت برند و … از جمله تضمین کنندگان امنیت یک کسب و کار هستند.
مراکز پژوهشی و آموزشی
نهادهای دولتی و خصوصی و نیمه خصوصی که در حوزه پژوهش و آموزش فعالیت می کنند در رشد این فضا نقش دارند.
سخن پایانی
اکوسیستم کارآفرینی که مجموعه افراد، سازمان ها، نهادها و ساری عناصر مرتبط را در بر می گیرد، به عنوان یکی از پتانسیل های موجود در شرایط اقتصادی است که باید به آن توجه بیشتری شود. همانطور که در چهارمین اجلاس مدیریت و کارآفرینی مطرح شد، توسط دکتر ماکان آریا پارسا مطرح شد، اکوسیستم کارآفرینی ایران به نظر می رسد با توجه به پتانسیل های موجود در این فضا، امکان ایجاد ثروت و کمک به اقتصاد کشور را دارد.